De visie van dr. Bates verschilt nogal van die van de reguliere oogheelkunde. Op twee vlakken druizen ze zelfs recht tegen elkaar in.
De veelgestelde vragen hieronder geven dat mooi aan:
- wat is de oorzaak van slecht zicht?
- hoe accommodeert het oog?
Hoe je antwoord op deze vragen bepaalt of je wel of niet je zicht kunt beïnvloeden zonder kunstmatige hulpmiddelen of ingrepen.
Bates zegt "Ja, dat kan."
Hij was van mening dat slecht zicht niet statisch is en veroorzaakt wordt door spanning in de oogspieren.
"Nee, onmogelijk.", zegt de traditionele oogheelkunde.
De reguliere oogheelkunde gaat ervan uit dat slecht zicht een vaststaand gegeven is, veelal veroorzaakt door erfelijke factoren.
Laten we dus teruggaan naar de eerste vragen:
Waardoor ga je slechter zien?
De meeste problemen zoals bijziendheid (myopie), verziendheid (hyperopie) en astigmatisme ontstaan omdat de oogbol vervormt.
Heeft je oogbol zijn normale vorm, dan zullen de stralen die je oog binnenkomen zó omgebogen worden dat het brandpunt van die stralen precies op het netvlies terecht komt. Je ziet dan scherp:
Bij bijziendheid is de oogbol te lang. Het brandpunt van de afgebogen stralen valt dan vóór het netvlies.
Dan zie je wazig in de verte:
Bij verziendheid is de oogbol juist te kort waardoor het brandpunt achter het netvlies valt.
Alweer wazig zicht:
Bij astigmatisme is de vorm van de oogbol onregelmatig vervormd. Hierdoor loopt het hoornvlies niet mooi rond maar zit er een deuk of een ovale bolling in. Nu worden de stralen verschillend omgebogen en komt het beeld vervormd op het netvlies. Of er ontstaan verschillende brandpunten waardoor men dubbel gaat zien.
De oorzaak van de vervorming van de oogbol
De traditionele oogheelkunde gaat uit van de (onbewezen) theorie dat de vervorming het gevolg is van een erfelijke aanleg en/of de vorm van de schedel. De vervorming is volgens hen permanent.
Lees meer over de vraag of slecht zicht erfelijk is.
Bates was ervan overtuigd dat het de buitenste oogspieren zijn die de oogbol in een andere vorm brengen. De zachte oogbol reageert op de bewegingen van de buitenste oogspieren en verandert dus voortdurend. De straalbreking verandert daardoor ook. Dit gebeurt zowel bij mensen met goed zicht als bij mensen met wazig zicht.
Door verkeerde zie-gewoontes en mentale stress kunnen de buitenste oogspieren verkrampen en trekken ze de oogbol voortdurend in een bepaalde vorm.
Ook staar en ouderdomsverziendheid (presbyopie) zijn volgens de reguliere oogheelkunde voor het grootste deel genetisch bepaald en kunnen daardoor niet voorkomen worden en zeker niet genezen. Bates was van mening dat ook deze kwalen ontstaan door spanning en dus op dezelfde manier te genezen zijn als ‘gewone’ refractieafwijkingen.
Hoe accommodeert je oog?
Om op verschillende afstanden scherp te zien moet je oog zich aanpassen.
De stralen van een voorwerp in de verte moeten immers anders afgebogen worden dan van een voorwerp dichtbij om ze beide scherp op je netvlies te krijgen.
Dit aanpassen noemt men accommodatie.
De theorie van Helmholz
De oogarts Dr. Helmholz, die in 1894 overleed, heeft aangetoond dat tijdens het accommoderen de achterkant van de lens boller wordt als men kijkt naar iets op korte afstand.
Dit gebeurd door de interne oogspier die om de lens zit:
Tijdens zijn onderzoeken kon hij niets anders ontdekken dat bijdroeg aan het proces van accommoderen. Daardoor trok hij de conclusie dat uitsluitend de lens accommodeert. Deze theorie wordt tot op de dag van vandaag aangehangen door oogartsen en opticiens.
Toch was het al in de tijd van Helmholz bekend dat er mensen waren waarbij de lens verwijderd was die toch konden accommoderen op verschillende afstanden.
Zo heeft mijn vader een staaroperatie ondergaan en kunstlenzen gekregen. Die lenzen kunnen niet van vorm veranderen. Toch kon hij zowel in de verte als dichtbij scherp zien.
Bovendien wordt de lens met het ouder worden steeds minder flexibel. Vandaar dat men stelt iedereen na zijn veertigste vroeger of later een leesbril zal moeten gebruiken. Toch zijn er genoeg mensen die tot op hoge leeftijd geen bril nodig hebben, zelfs niet om te lezen. Mijn moeder is er één van, en ik loop ook al richting zestig.
De theorie van Helmholtz had en heeft hier geen verklaring voor.
De ontdekkingen van Dr. Bates doen dat wel:
Accommodatie volgens Bates
Als de oogbol van vorm verandert (door de buitenste oogspieren), verandert ook de afstand tussen de lens en het netvlies.
Wordt de oogbol langer, dan komt het brandpunt van de stralen van voorwerpen dichtbij op het netvlies.
Het hoornvlies is grotendeels verantwoordelijk voor de straalbreking. Bij het vervormen van de oogbol verandert de bolling van het hoornvlies mee en bij het ontbreken van de lens is het oog zo in staat toch het brandpunt van de stralen op het juiste punt te krijgen.
Dr. Bates heeft dit in zijn onderzoeken keer op keer aangetoond. De bewijzen zijn verschillende keren gepubliceerd. Bates ging er dus van uit dat de interne oogspier en het veranderen van de lens helemaal geen rol speelde bij het accommoderen. Dit is een van de redenen dat Bates door zijn collega’s verguisd werd.
Een middenweg?
De oogarts W.B. MacCracken komt in zijn boek ‘Normal Sight without glasses’ tot de interessante conclusie dat de theorieën van Helmholtz en Bates elkaar niet hoeven uit te sluiten maar juist prima kunnen aanvullen.
Hij veronderstelt dat bij het langer of korter worden van de oogbol d.m.v. de externe spieren, de lens zich ook aanpast aan de veranderde situatie. Dat gebeurd door de interne oogspier.
De impuls vanuit het centrale zenuwstelsel laat beide spieren in harmonie samenwerken. Op deze manier dient de lens als hulpmiddel om het proces van accommodatie dat in gang is gezet door de externe oogspieren af te maken.
Als dit het geval is hebben zowel Bates als Helmholtz beiden gelijk en is slechts hun conclusie dat óf de externe óf de interne oogspieren uitsluitend verantwoordelijk zijn voor het accommoderen onjuist.
Het antwoord van de reguliere oogheelkunde op wazig zicht
De reguliere oogheelkunde gaat er nog steeds van uit dat de vorm van de oogbol een vaststaand gegeven is waarop men geen invloed uit kan oefenen.
Daarom richt men zich uitsluitend op het opheffen van de waas.
In de meeste gevallen zal daarom een bril of contactlenzen worden voorgeschreven.
Het antwoord van Bates op wazig zicht
Bates gaat ervan uit dat wazig zicht een signaal is van ons lichaam dat we iets doen wat het natuurlijke zicht belemmert.
Door terug te gaan naar de natuurlijke zie-gewoontes worden die belemmeringen opgeheven.
Hiervoor ontwikkelde hij de methode die we nu aanduiden als de Bates-methode.
Conclusie
Ik ben geen arts, geen wetenschapper, geen deskundige op het gebied van ogen.
Ik pretendeer geenszins te weten wie gelijk heeft.
Maar ik vind het ronduit absurd om te beweren dat je zicht statisch is en nooit kan verbeteren.
Mijn eigen zicht is verbeterd, dat van mijn gezinsleden ook.
En veel van mijn cursisten zijn óf van de bril afgekomen, óf zijn in ieder geval veel beter gaan zien waardoor ze minder sterke brillen nodig hadden.
