Gaatjesbrillen of rasterbrillen (pinholes of pinhole-eyeglasses in het Engels) zijn optische hulpmiddelen die je scherper laten zien. Ze worden aangeboden als alternatief voor gewone brillen en lenzen.
Wat zijn de voor- en nadelen?
Ze zijn zo goed als onbekend in Nederland, maar ze kunnen heel handig zijn als je je zicht in stand wilt houden of verbeteren.
Waarom zou je een gaatjesbril gebruiken?
Een gewone bril dwingt je ogen zich aan te passen aan één bepaalde stand. Als je met Natuurlijk Zien begint merk je al snel hoe onnatuurlijk dat is. Het is dus logisch dat je je bril zoveel mogelijk wilt aflaten. Maar als je daarna je gewone bril weer opzet dan zijn je ogen weer terug bij af.
Een minder sterke bril is dan een optie; in het verkeer en op je werk.
Maar soms heb je alleen een bril nodig voor een telefoonnummer, de ondertiteling van een Chinese film, computerwerk, een boek lezen, etc. Dan is een gaatjesbril een goed alternatief. De meeste mensen zien er veel scherper mee, ongeacht hun afwijking.
Wat is een gaatjesbril?
Bij een gaatjesbril kijk je niet door een lens maar door kleine gaatjes die in een ondoorzichtig stukje plastic zijn gemaakt.
Het werkt als volgt:
Als je bijziend bent en naar iets in de verte kijkt dan worden de binnenkomende stralen zodanig afgebogen dat het brandpunt vóór je netvlies valt. Daardoor zie je wazig:
Kijk je daarentegen door een klein gaatje dan komen alleen de stralen binnen die recht op je netvlies vallen. De stralen die een wazig beeld veroorzaken komen niet binnen:

Test het zelf
Je kunt het principe zelf testen door een klein gaatje te maken met je wijsvinger en daardoor te kijken naar iets op een afstand waar je normaal - zonder bril - wazig ziet. Of maak een klein gaatje in een stukje papier en kijk daardoor.
Zie je dat je waas vermindert? Omdat het nogal lastig (en vermoeiend!) is om zo te kijken zijn gaatjesbrillen uitgevonden.
De voordelen
Het grootste voordeel van een gaatjesbril is dat je ogen zich op geen enkele manier hoeven aan te passen. Daardoor staat een gaatjesbril je vooruitgang niet in de weg, in tegenstelling tot een gewone bril.
Meer voordelen van gaatjesbrillen:
-
ze werken voor de meeste afwijkingen: bijziendheid, verziendheid, astigmatisme en presbyopie (ouderdomsverziendheid);
-
ze corrigeren afwijkingen van ongeveer -4 tot +4 diopter;
-
je hebt geen dubbel-focus of multi-focale bril meer nodig want ze werken voor alle afstanden;
-
ze zijn veel goedkoper dan gewone brillen;
-
je hebt maar 1 exemplaar nodig: als je zicht verbetert kan je dezelfde bril blijven gebruiken tot je hem niet meer nodig hebt;
-
je leert vanzelf de gewoonte verspringen: je moet immers bewegen om de stralen recht naar binnen te laten vallen;
- voor veel mensen voelt het gebruik van deze brillen ontspannen aan voor de ogen
Sommige fabrikanten van deze “pinhole-glasses” beweren zelfs dat na veelvuldig gebruik je zicht er door verbetert. Dat zou ik niet durven zeggen; het is nog nooit bewezen.
Zelf ben ik van mening dat een rasterbril een handig hulpmiddel is maar op zich niets doet om je zicht te verbeteren.
In tegenstelling tot wat sommige mensen denken of beweren, heb je dus echt geen rasterbril nodig als je met de Batesmethode en/of Natuurlijk Zien aan de gang gaat.
De nadelen
Er zijn natuurlijk ook nadelen:
-
doordat je perifere zicht zo goed als wegvalt zijn ze gevaarlijk in het verkeer; je mag er dan ook nooit mee achter het stuur!
-
de gaatjes nemen veel licht weg; in zwak licht zie je er bijna niets door;
-
het ‘kijken door gaatjes’ is voor sommige mensen heel hinderlijk, anderen wennen er snel aan;
-
ze zijn niet overal verkrijgbaar;
- voor mensen met amblyopie (een lui oog) of strabisme (scheelzien) hebben ze vaak een negatief effect. Een gaatjesbril zorgt er vaak voor dat het slechtste oog nog verder onderdrukt wordt.
Waar zijn ze te koop?
Deze brillen zijn in Nederland alleen via het internet te verkrijgen. Maar let op: bij goedkope rasterbrillen worden de gaatjes soms niet goed uitgestanst en kan het licht daar niet onbelemmerd doorvallen. Ook wordt er niet of nauwelijks aandacht besteed aan draagcomfort en zitten ze vaak niet lekker.
Helaas kan ik je momenteel niet helpen aan een goede gaatjesbril. Ik heb ze zelf een aantal jaren verkocht, maar ik ben door mijn voorraad heen.
De site Rasterbril.nl heef een groot assortiment.
Conclusie
Gaatjesbrillen zijn nooit of te nimmer een alternatief voor natuurlijk zien zonder hulpmiddelen. Maar als overgangsbril kunnen ze soms handig zijn, vooral omdat ze op elke afstand bruikbaar zijn.
Kan je er aan wennen, dan zijn ze fijn voor TV-kijken, computergebruik, lezen en ‘op het bord kijken’. Bovendien kunnen ze gebruikt worden als zonnebril of als je last hebt van de felle contrasten op het computerscherm.
Gebruik een gaatjes bril - net als een minder sterke bril - alleen als je hem echt nodig hebt!
